Author: Redaksia

Categories
Aktualitet Ekonomi

Dy ditë e pati frika, shqiptarët s’i tuten më koronavirusit

Skena të njerëzve që dynden në supermarkete nga frika e përhapjes së koronavirusit ishin të dukshme në shumë qytete të botës, duke filluar nga Milano, e se fundmi edhe në Nju Jork, ku u konfirmua rasti i parë. Duke iu trembur një qëndrimi të detyrueshëm në shtëpi, individët nxituan të furnizoheshin me ushqimet bazë.

Ashtu si në shtetin fqinj Italinë qytetarët nga paniku i përhapjes së koronavirusit iu drejtuan supermarketeve për blerjen e rezervave ushqimore në fillim të javës së kaluar.

Përfaqësuesi i rrjetit të supermarketeve më të mëdhenj në vend, “Big Market”, konfirmoi për “Monitor” se shitjet pësuan rritje 10 për qind në fillim të javës së kaluar. “Dy-tre ditët e para të javës së kaluar shitjet u rritën me 10 për qind. Kërkesat më të larta ishin për produktet bazike ushqimore. Nga fundi i javës shitjet iu kthyen shifrave normale”, u shpreh përfaqësuesi i “Big Market”.

Burime zyrtare nga grupi më i madh i pakicës në vend, Balfin, thanë se në ditët e para, pas përhapjes së virusit në Itali, kishte një kërkesë të shtuar në supermarkete për detergjentë, higjienizues dhe ushqime.  Tashmë kërkesa për ushqime është kthyer drejt normalitetit, ndërsa vijon të jetë e lartë ajo për produkte higjienizuese.

Nga Grupi Balfin thonë se frekuentimi në qendrat tregtare nuk ka shënuar rënie, edhe për faktin se gjatë fundjavës ka pasur shumë oferta.

Pozitivisht ka ndikuar dhe fakti se në Shqipëri nuk është deklaruar deri tani asnjë rast zyrtar me koronavirus.

Maskat dhe higjienizuesit e duarve kanë qenë dhe produkti më i situr në farmaci, duke çuar në mbarimin e produktit dhe të stokut brenda pak ditësh. Kërkesa e lartë çoi dhe në shtrenjtim të çmimeve të maskave, duke detyruar tatimet që të bëjnë kontrolle blic në biznesin farmaceutik.

Koronavirusi në botë

Italia është shteti europian më i prekur nga koronavirusi. Në Itali pas shfaqjes së rasteve të para me koronavirus, qytetarët u dyndën në supermarkete për të blerë produkte ushqimore, në rast se do të vetë izoloheshin në shtëpi.

Pas kësaj situate kryebashkiaku i Milanos, Giuseppe Sala i drejtua qytetarëve në rrjetet sociale me mesazhin sensibilizues. “Në vend që të mendoni për të shkuar me nxitim në supermarkete për të rrëmbyer ushqime, përpiquni të harxhoni kohë duke u kujdesur për ata që janë më të dobët, të moshuarit tanë në veçanti që janë subjekt i rrezikut. Në këto situata kështu sillet një shoqëri e ndjeshme dhe e pjekur.”

Në vendet e prekura, tregtia me pakicë ka qenë më e goditura. Në Kinë, nga ku lindi ky virus i panjohur, tregtia me pakicë dhe e-tregtia kanë shënuar dëme të mëdha. Shitësit me pakicë të mëdhenj si Starbucks, Uniqlo, Nike dhe Apple kanë mbyllur përkohësisht dyqanet e tyre, ndërsa shitësit me pakicë të mesëm dhe të vegjël po goditen veçanërisht fort pasi lëvizja e kalimtarëve është zvogëluar.

Edhe në Itali, tregtia dhe tuizmi shihen si sektorët më të prekur. Deri në datën 2 mars, Italia numëronte rreth 1700 të infektuar dhe 41 jetë të humbura.

Burimi: MONITOR.al

Categories
Aktualitet Shëndet Shkencë

Kalimi te njeriu/ Shkencëtarët italianë zbulojnë kur ndodhi mutacioni i koronavirusit

Italia është vendi më i goditur në Europë nga koronavirusi. Numri i rasteve i ka kaluar 1700. Deri tani janë 41 të vdekur.

Megjithatë shkencëtarët italianë kanë arritur të bëjnë një zbulim. Sipas Repubblica, ata kanë rindërtuar pemën gjenealogjike të virusit. Ekipi i mjekëve nga Roma thotë se nga kjo mund të kuptojnë se kur ka pësuar mutacion virusi, duke kaluar përfundimisht te njerëzit.

Studimi i sekuencave gjenetike të virusit u ka mundësuar italianëve të kuptojnë se virusi ka pësuar mutacionin deciziv nga data 20 deri 25 nëntor të vitit të shkuar.

Si të gjithë virusët e tjerë, edhe ky është një virus që pëson vazhdimisht mutacione për të qenë në ekulibër me sistemin imunitar të pritësit. Mutacioni i proteinës sipërfaqësore, të quajtur ‘spike’ nga anglishtja, i ka mundësuar virusit që të bëjë kapërcimin e specieve. ‘Spike’ ose maja bën që virusi të sulmojë qelizat.

Categories
Analiza Bota

Kush do tërhiqet: Erdogani apo Asadi?

Nga Jonathan Marcus, BBC

Konflikti në Siri ka pasur prej kohësh një aspekt të dyfishtë- luftë civile dhe luftë e ndyrë- me disa aktorë të jashtëm që mbështesin palët me qëllimet e tyre strategjike.

Tani, teksa konflikti në veriperëndim të Sirisë po i afrohet fundit, këto dy aspekte po shkrihen në një fuçi baruti, shpërthimi i së cilës do ketë ndikim të thellë përtej Lindjes së Mesme.

Idlibi është provinca e fundit siriane ku territore të rëndësishme mbeten në duart e rebelëve.

Në vitin 2017, u duk se Rusia dhe Irani (mbështetëset kryesore të regjimit sirian) dhe Turqia (mbështetësja kryesore e grupeve rebele) arritën një marrëveshje:

-Do ketë armëpushim.

-Të gjithë këta aktorë do kenë njëfarë prezence në zonë.

-Rebelët do çarmatosen.

-Turqia do të vendosë disa posta mbikëqyrjeje në zonë.

A ishte kjo një marrëveshje për të blerë kohë? Vështirë të thuhet. Por sulmet e fundit të qeverisë siriane në Idlib, mbështetur nga ajri prej Rusia dhe nga milicia iraniane në terren, i kanë dhënë fund shpresës për një marrëveshje.

Forcat e regjimit sirian kanë bërë progres domethënës, duke fituar disa zona të rëndësishme, kurse pozicionet turke janë izoluar.

Gjatë javëve të shkuara, forcat turke dhe siriane janë zhytur në konflikt: Ankaraja ka dërguar më shumë trupa dhe presidenti Erdogan ka lëshuar një ultimatum që trupat siriane të tërhiqen nga zona e de-përshkallëzimit.

Luftimet kanë vazhduar gjithsesi.

në fillim të javës, forcat opozitare siriane, të mbështetura nga Turqia, kërkuan të rimarrin qytetin Saraqeb, një pikë e rëndësishme strategjike. Presidenti Erdogan tha të enjten se zhvillimet në Idlib tregojnë se gjërat janë në favor të Turqisë.

Pastaj, më vonë të enjten erdhi sulmi ajror shkatërrimtar ndaj forcave turke.

Turqit kanë akuzuar Forcat Ajrore Siriane, edhe pse është e qartë se avionët rusë janë përfshirë në luftimet e fundit.

Mundësia, për ta thënë më fort se kaq, është që avionët rusë kanë goditur forcat e një vendi anëtar të NATO-s, duke e rënduar më shumë situatën.

Por pavarësisht nacionalitetit të avionëve të përfshirë, kjo që ndodhi mund të jetë gjithçka, por jo aksidentale.

Flitet për një karvan të ushtrisë turke të sulmuar, kurse avionët shënjestruar pikërisht vendqëndrimet e ushtrisë turke.

Turqia është përgjigjur me zjarr të rëndë. Skena është hapur për një konfrontim të hapur mes Turqisë dhe Sirisë.

E gjitha kjo ngre shumë pikëpyetje.

A do të zmbrapset Ankaraja apo Damasku? A mundet që Moska- e cila nuk shihet si palë neutrale- të nxisë de-përshkallëzimin?

Dhe a ka ndonjë mënyrë për të bindur regjimin sirian që të ndalë ofensivën e gjerë në Idlib?

Kjo duket e dyshimtë pasi presidenti sirian, Bashar al-Assad duket se synon të marrë përsëri kontrollin mbi zonë dhe rusët po e mbështesin në këtë qëllim.

Tragjedi njerëzore

Këto janë pyetje më urgjente.

Por ka edhe të tjera me një natyrë më themelore: se çfarë po ndodh në terren.

Çfarë tragjedie njerëzore po zhvillohet? Në dimrin sirian, qindra-mijëra njerëz janë zhvendosur për herë të dytë dhe të tretë.

Turqia ka pritur disa nga 3.7 milionë refugjatët. Mendohet se mund të jenë mbi dy milionë njerëz të tjerë gati për t’u arratisur drejt kufirit turk.

Turqia ka qenë bujare me emigrantët, por tashmë kjo po bëhet çështje e nxehtë në politikën e brendshme. Egërsimi i Turqisë mund të dërgojë një valë tjetër emigrantësh drejt Europës.

Gjithmonë është thënë se problemi i Sirisë nuk është vetëm i Turqisë, por edhe i Europës.

Por presidenti turk, Erdogan nuk ka shumë miq në Perëndim për momentin. Marrëdhëniet e Turqisë me NATO-n dhe Uashingtonin janë të tensionuara.

Roli prej spektatori i SHBA

Ajo që po shohim në Idlib është kufizimi i politikës së jashtme të Erdogan: një përpjekje e dështuar për trekëndësh mes Uashingtonit dhe Moskës.

Gjithçka duket një lëmsh i tmerrshëm dhe duket se nuk ka asnjë aktor të jashtëm që mund të veprojë për të ulur tensionet, përveç Rusisë.

Kjo është masa e dështimit të administratës së Trump në Lindjen e Mesme.

Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Mark Esper foli me homologun e tij turk dhe sipas një deklarate të Pentagonit, të dy diskutuan për ‘agresionin brutal të regjimit të Assad në Idlib, agresion që mbështetet nga Rusia dhe Irani’.

Por Uashingtoni ka qenë kryesisht spektator në Siri që kur presidenti Trump pranoi inkursionin turk në Siri.

Ndoshta një valë e re refugjatësh sirianë do të inkurajojë njëfarë veprimi të bashkërenduar ndërkombëtar.

Por loja përfundimtare brutale në Idlib dhe gjendja shumë e rëndë e njerëzve mbetet një tregues i tmerrshëm i gjendjes aktuale të diplomacisë botërore dhe sjelljes egoiste të kaq shumë aktorëve.

Categories
Aktualitet

Si po ecin gjërat me vaksinën e Koronavirusit?

Rastet me koronavirus po shtohen në mbarë botën. Fokusi tashmë është zhvendosur te gjetja e një vaksine. BBC u përgjigjet disa pyetjeve kryesore për këtë çështje.

Si funksionon vaksina?

Vaksinat janë si mësuesit- nxënësit e tyre janë sistemi imunitar. Leksionet janë mënyra se si luftohet infeksioni. Vaksinat i tregojnë sistemit imunitar viruse ose baktere (ose pjesë të vogla të tyre) të dobësuara. Sistemi mbrojtës i trupit i njeh si ‘pushtues’ dhe mëson se si t’i luftojë.

Çfarë progresi është bërë?

Shkencëtarët kanë zbuluar vaksina dhe po i testojnë te kafshët.

Kur do jetë në treg një vaksinë?

Realisht duhet thënë se nga fundi ose nga fillimi i vitit që vjen. Nëse vaksinat po testohen te kafshët, më vonë do nisë testimi te njerëzit. Edhe nëse shkencëtarët festojnë prodhimin e vaksinës deri në fund të vitit, nuk dihet se kur do nisë prodhimi në masë. Kujtoni që katër koronavirusë qarkullojnë tashmë te njerëzit. Ato shkaktojnë ftohje dhe ne nuk kemi vaksina për ta.

A do i mbrojë të gjithë moshat?

Do të ketë më pak sukses te moshat e vjetra. Kjo jo për shkak të vaksinës, por për shkak të sistemit imunitar më të dobët të tyre. Kjo shihet çdo vit te shpërthimet e gripit.

A do ketë efekte anësore?

Të gjitha mjekimet, edhe paracetamoli, kanë efekte anësore. Por pa testimet klinike nuk mund të dihet se çfarë efektesh anësore do të ketë.

Derisa të bëhet vaksina, çfarë trajtimesh tjera janë në gjendje?

Vaksinat parandalojnë infeksionet dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë për momentin është higjiena e mirë. Nëse do infektoheni, për shumicën e njerëzve do jetë infeksion i butë. Ka disa ilaçe anti-virale që përdoren, por nuk mund të themi me siguri nëse funksionojnë.

Categories
Aktualitet

U shërua nga koronavirusi, flet pacientja në Itali: Mos u alarmoni, është grip normal!

Italia është një nga vendet më të goditura nga koronavirusi, i cili tashmë po kthehet në një alarm botëror.

Deri më tani në vendin fqinj janë shënuar 12 viktima. Zonat më të prekura vijojnë të jenë Lombardia dhe Veneto. Qeveria italiane ka siguruar qytetarët e saj se janë ndërmarrë hapa për të parandaluar përhapjen e mëtejshme të virusit.

Ndërsa një grua nga Vo’ Euganeo, Lombardi e cila është shëruar nga koronavirusi tha se ka qenë shumë mirë, e ka kaluar lehtë si një grip normal dhe se nuk ka patur frikë. Ajo u shpreh se mjekët i thanë se të moshuarit duhet të jenë më të kujdesshëm, ndërsa të tjerët të kujdesen për veten e tyre si normalisht.

A patët frikë?

Nga çfarë të kem frikë? Është një grip normal nuk vdes nëse nuk ke sëmundje të tjera. Njerëzit janë shumë në panik dhe është bërë më shumë e madhe sesa është në të vërtetë.

Si e kaluat periudhën e shtrimit në spital?

Hoqa vetëm këpucët për të fjetur. Unë isha mirë, u mërzita vetëm, por e qetë.

Cfarë trajtimi keni marrë?

Asgjë. Unë isha pozitive por pa asnjë simptomë. Në fillim mjekët më bënë vetëm një serum.

Ndër të tjera ajo shtoi se nëse nuk do të kishte vdekur Adriano, viktima e parë e koronavirusit në Itali, nuk do të isha vizituar fare dhe nuk do ta kisha marr vesh se isha prekur nga virusi dhe kështu si unë edhe shumë të tjerë.