Kalimi te njeriu/ Shkencëtarët italianë zbulojnë kur ndodhi mutacioni i koronavirusit

Italia është vendi më i goditur në Europë nga koronavirusi. Numri i rasteve i ka kaluar 1700. Deri tani janë 41 të vdekur.

Megjithatë shkencëtarët italianë kanë arritur të bëjnë një zbulim. Sipas Repubblica, ata kanë rindërtuar pemën gjenealogjike të virusit. Ekipi i mjekëve nga Roma thotë se nga kjo mund të kuptojnë se kur ka pësuar mutacion virusi, duke kaluar përfundimisht te njerëzit.

Studimi i sekuencave gjenetike të virusit u ka mundësuar italianëve të kuptojnë se virusi ka pësuar mutacionin deciziv nga data 20 deri 25 nëntor të vitit të shkuar.

Si të gjithë virusët e tjerë, edhe ky është një virus që pëson vazhdimisht mutacione për të qenë në ekulibër me sistemin imunitar të pritësit. Mutacioni i proteinës sipërfaqësore, të quajtur ‘spike’ nga anglishtja, i ka mundësuar virusit që të bëjë kapërcimin e specieve. ‘Spike’ ose maja bën që virusi të sulmojë qelizat.

Kush do tërhiqet: Erdogani apo Asadi?

Nga Jonathan Marcus, BBC

Konflikti në Siri ka pasur prej kohësh një aspekt të dyfishtë- luftë civile dhe luftë e ndyrë- me disa aktorë të jashtëm që mbështesin palët me qëllimet e tyre strategjike.

Tani, teksa konflikti në veriperëndim të Sirisë po i afrohet fundit, këto dy aspekte po shkrihen në një fuçi baruti, shpërthimi i së cilës do ketë ndikim të thellë përtej Lindjes së Mesme.

Idlibi është provinca e fundit siriane ku territore të rëndësishme mbeten në duart e rebelëve.

Në vitin 2017, u duk se Rusia dhe Irani (mbështetëset kryesore të regjimit sirian) dhe Turqia (mbështetësja kryesore e grupeve rebele) arritën një marrëveshje:

-Do ketë armëpushim.

-Të gjithë këta aktorë do kenë njëfarë prezence në zonë.

-Rebelët do çarmatosen.

-Turqia do të vendosë disa posta mbikëqyrjeje në zonë.

A ishte kjo një marrëveshje për të blerë kohë? Vështirë të thuhet. Por sulmet e fundit të qeverisë siriane në Idlib, mbështetur nga ajri prej Rusia dhe nga milicia iraniane në terren, i kanë dhënë fund shpresës për një marrëveshje.

Forcat e regjimit sirian kanë bërë progres domethënës, duke fituar disa zona të rëndësishme, kurse pozicionet turke janë izoluar.

Gjatë javëve të shkuara, forcat turke dhe siriane janë zhytur në konflikt: Ankaraja ka dërguar më shumë trupa dhe presidenti Erdogan ka lëshuar një ultimatum që trupat siriane të tërhiqen nga zona e de-përshkallëzimit.

Luftimet kanë vazhduar gjithsesi.

në fillim të javës, forcat opozitare siriane, të mbështetura nga Turqia, kërkuan të rimarrin qytetin Saraqeb, një pikë e rëndësishme strategjike. Presidenti Erdogan tha të enjten se zhvillimet në Idlib tregojnë se gjërat janë në favor të Turqisë.

Pastaj, më vonë të enjten erdhi sulmi ajror shkatërrimtar ndaj forcave turke.

Turqit kanë akuzuar Forcat Ajrore Siriane, edhe pse është e qartë se avionët rusë janë përfshirë në luftimet e fundit.

Mundësia, për ta thënë më fort se kaq, është që avionët rusë kanë goditur forcat e një vendi anëtar të NATO-s, duke e rënduar më shumë situatën.

Por pavarësisht nacionalitetit të avionëve të përfshirë, kjo që ndodhi mund të jetë gjithçka, por jo aksidentale.

Flitet për një karvan të ushtrisë turke të sulmuar, kurse avionët shënjestruar pikërisht vendqëndrimet e ushtrisë turke.

Turqia është përgjigjur me zjarr të rëndë. Skena është hapur për një konfrontim të hapur mes Turqisë dhe Sirisë.

E gjitha kjo ngre shumë pikëpyetje.

A do të zmbrapset Ankaraja apo Damasku? A mundet që Moska- e cila nuk shihet si palë neutrale- të nxisë de-përshkallëzimin?

Dhe a ka ndonjë mënyrë për të bindur regjimin sirian që të ndalë ofensivën e gjerë në Idlib?

Kjo duket e dyshimtë pasi presidenti sirian, Bashar al-Assad duket se synon të marrë përsëri kontrollin mbi zonë dhe rusët po e mbështesin në këtë qëllim.

Tragjedi njerëzore

Këto janë pyetje më urgjente.

Por ka edhe të tjera me një natyrë më themelore: se çfarë po ndodh në terren.

Çfarë tragjedie njerëzore po zhvillohet? Në dimrin sirian, qindra-mijëra njerëz janë zhvendosur për herë të dytë dhe të tretë.

Turqia ka pritur disa nga 3.7 milionë refugjatët. Mendohet se mund të jenë mbi dy milionë njerëz të tjerë gati për t’u arratisur drejt kufirit turk.

Turqia ka qenë bujare me emigrantët, por tashmë kjo po bëhet çështje e nxehtë në politikën e brendshme. Egërsimi i Turqisë mund të dërgojë një valë tjetër emigrantësh drejt Europës.

Gjithmonë është thënë se problemi i Sirisë nuk është vetëm i Turqisë, por edhe i Europës.

Por presidenti turk, Erdogan nuk ka shumë miq në Perëndim për momentin. Marrëdhëniet e Turqisë me NATO-n dhe Uashingtonin janë të tensionuara.

Roli prej spektatori i SHBA

Ajo që po shohim në Idlib është kufizimi i politikës së jashtme të Erdogan: një përpjekje e dështuar për trekëndësh mes Uashingtonit dhe Moskës.

Gjithçka duket një lëmsh i tmerrshëm dhe duket se nuk ka asnjë aktor të jashtëm që mund të veprojë për të ulur tensionet, përveç Rusisë.

Kjo është masa e dështimit të administratës së Trump në Lindjen e Mesme.

Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Mark Esper foli me homologun e tij turk dhe sipas një deklarate të Pentagonit, të dy diskutuan për ‘agresionin brutal të regjimit të Assad në Idlib, agresion që mbështetet nga Rusia dhe Irani’.

Por Uashingtoni ka qenë kryesisht spektator në Siri që kur presidenti Trump pranoi inkursionin turk në Siri.

Ndoshta një valë e re refugjatësh sirianë do të inkurajojë njëfarë veprimi të bashkërenduar ndërkombëtar.

Por loja përfundimtare brutale në Idlib dhe gjendja shumë e rëndë e njerëzve mbetet një tregues i tmerrshëm i gjendjes aktuale të diplomacisë botërore dhe sjelljes egoiste të kaq shumë aktorëve.

Si po ecin gjërat me vaksinën e Koronavirusit?

Rastet me koronavirus po shtohen në mbarë botën. Fokusi tashmë është zhvendosur te gjetja e një vaksine. BBC u përgjigjet disa pyetjeve kryesore për këtë çështje.

Si funksionon vaksina?

Vaksinat janë si mësuesit- nxënësit e tyre janë sistemi imunitar. Leksionet janë mënyra se si luftohet infeksioni. Vaksinat i tregojnë sistemit imunitar viruse ose baktere (ose pjesë të vogla të tyre) të dobësuara. Sistemi mbrojtës i trupit i njeh si ‘pushtues’ dhe mëson se si t’i luftojë.

Çfarë progresi është bërë?

Shkencëtarët kanë zbuluar vaksina dhe po i testojnë te kafshët.

Kur do jetë në treg një vaksinë?

Realisht duhet thënë se nga fundi ose nga fillimi i vitit që vjen. Nëse vaksinat po testohen te kafshët, më vonë do nisë testimi te njerëzit. Edhe nëse shkencëtarët festojnë prodhimin e vaksinës deri në fund të vitit, nuk dihet se kur do nisë prodhimi në masë. Kujtoni që katër koronavirusë qarkullojnë tashmë te njerëzit. Ato shkaktojnë ftohje dhe ne nuk kemi vaksina për ta.

A do i mbrojë të gjithë moshat?

Do të ketë më pak sukses te moshat e vjetra. Kjo jo për shkak të vaksinës, por për shkak të sistemit imunitar më të dobët të tyre. Kjo shihet çdo vit te shpërthimet e gripit.

A do ketë efekte anësore?

Të gjitha mjekimet, edhe paracetamoli, kanë efekte anësore. Por pa testimet klinike nuk mund të dihet se çfarë efektesh anësore do të ketë.

Derisa të bëhet vaksina, çfarë trajtimesh tjera janë në gjendje?

Vaksinat parandalojnë infeksionet dhe mënyra më e mirë për ta bërë këtë për momentin është higjiena e mirë. Nëse do infektoheni, për shumicën e njerëzve do jetë infeksion i butë. Ka disa ilaçe anti-virale që përdoren, por nuk mund të themi me siguri nëse funksionojnë.

U shërua nga koronavirusi, flet pacientja në Itali: Mos u alarmoni, është grip normal!

Italia është një nga vendet më të goditura nga koronavirusi, i cili tashmë po kthehet në një alarm botëror.

Deri më tani në vendin fqinj janë shënuar 12 viktima. Zonat më të prekura vijojnë të jenë Lombardia dhe Veneto. Qeveria italiane ka siguruar qytetarët e saj se janë ndërmarrë hapa për të parandaluar përhapjen e mëtejshme të virusit.

Ndërsa një grua nga Vo’ Euganeo, Lombardi e cila është shëruar nga koronavirusi tha se ka qenë shumë mirë, e ka kaluar lehtë si një grip normal dhe se nuk ka patur frikë. Ajo u shpreh se mjekët i thanë se të moshuarit duhet të jenë më të kujdesshëm, ndërsa të tjerët të kujdesen për veten e tyre si normalisht.

A patët frikë?

Nga çfarë të kem frikë? Është një grip normal nuk vdes nëse nuk ke sëmundje të tjera. Njerëzit janë shumë në panik dhe është bërë më shumë e madhe sesa është në të vërtetë.

Si e kaluat periudhën e shtrimit në spital?

Hoqa vetëm këpucët për të fjetur. Unë isha mirë, u mërzita vetëm, por e qetë.

Cfarë trajtimi keni marrë?

Asgjë. Unë isha pozitive por pa asnjë simptomë. Në fillim mjekët më bënë vetëm një serum.

Ndër të tjera ajo shtoi se nëse nuk do të kishte vdekur Adriano, viktima e parë e koronavirusit në Itali, nuk do të isha vizituar fare dhe nuk do ta kisha marr vesh se isha prekur nga virusi dhe kështu si unë edhe shumë të tjerë.

Këshillat / Pesë gjërat që duhet të dini për koronavirusin

Koronavirusi ka infektuar mijëra njerëz dhe ka vrarë qindra prej tyre. Paniku mbetet i lartë. BBC shpjegon 5 gjëra që duhet t’i vini mbi virusin.

Mund të konsumoni ushqim kinez

Nuk ka nevojë që të shmangni ushqimin kinez dhe çdo mall që vjen nga ky vend. Është e sigurt po ashtu që të merrni pako dhe letra nga Kina. Virusi nuk ka mundësi të mbijetojë kaq gjatë në këto sipërfaqe.

Nuk mund ta merrni virusin nga kafshët

Nuk ka asnjë provë se kafshët shtëpiake mund të preken nga ky koronavirusi i ri. Megjithatë kjo nuk do të thotë se nuk duhet të lani duart pasi t’i keni prekur.

Rrallë bëhet ‘vrasës’

Shumica e njerëzve kanë simptoma të buta (kollë dhe temperaturë të lartë( dhe shërohen. Megjithatë virusi i ka sëmurur rëndë disa njerëz me pneumoni dhe probleme me frymëmarrjen, duke vrarë një numër të vogël. Duhet të kujtoni se edhe gripi që qarkullon çdo vit, vret njerëzit. Rreziku për t’u prekur nga koronavirusi është shumë i vogël në krahasim me gripin.

Nuk ka një kurë

Nuk nja një ilaç specifik apo një vaksinë kundër virusit të ri. Antibiotikët nuk funksionojnë po ashtu. Opsionet për kurim ekzistojnë, por shumica e njerëzve shërohen vetë. Shkencëtarët po punojnë fort për vaksinën, por kjo do të kërkojë kohë pasi duhen bërë testimet. Të moshuarit dhe njerëzit me probleme të tjera shëndetësore janë më vulnerabël.

Maskat e fytyrës nuk bëjnë shumë punë

Ka pak prova se maskat funksionojnë. Kjo për shkak se janë shumë të lira dhe nuk mbulojnë sytë. Po ashtu nuk mund t’i mbash për një kohë të gjatë. Për të mbrojtur veten:

-Mbuloni gojën dhe hundën kur teshtini.

-Hidhni facoletat në kosh të mbyllur.

-Lani duart gjithmonë me sapun.

-Mbani distancë nga nerëzit që kolliten dhe teshtijnë.